Tu tâm dưỡng tính

         Trong đời sống hàng ngày, chúng ta thường quen miệng nói đến hai chữ “tu dưỡng”, chẳng hạn như: “Con nên tu dưỡng tính tình để thành người có đức hạnh”, hay: “Nó hư, vì không biết tu tâm, dưỡng tính”. Hai tiếng “tu dưỡng” thường đi đôi với nhau, nên chúng ta hay mường tượng hình như chúng có nghĩa giống nhau.
         Thật ra, mỗi chữ có một nghĩa khác nhau, có một phạm vi, một tác dụng riêng biệt. Tu là sửa, mà Dưỡng là nuôi. Người ta Sửa cái xấu mà Nuôi cái tốt – Sửa là trừ, mà Nuôi là cộng; Tu có tính cách tiêu cực, Dưỡng có tính cách tích cực. Một bên tiêu trừ cái xấu, một bên bồi bổ cái tốt. Một bên làm cho “hết hư”. Một bên làm cho “thêm nên”.
          Mọi sự vật trong cõi đời tương đối này đều có phần xấu và phần tốt. Đối với cái xấu ta phải Tu, đối với cái tốt ta phải Dưỡng. Chẳng hạn, khi ta trồng một cây gì, công việc của chúng ta có hai phần lớn: bắt sâu bọ, trừ nước phèn, nước mặn: đó là Tu hay Sửa. Bỏ phân, tưới nước ngọt cho nó đủ thoáng khí và ánh nắng mặt trời: đó là Bổ hay Dưỡng. Tu Bổ một cái cây, cho nó đơm hoa kết trái, là thế.
          Công việc trồng cây BỒ ĐỀ trong mỗi người chúng ta cũng tương tự như thế, nhưng tất nhiên là phải tốn nhiều công phu Tu Bổ hơn, vì nó rất khó trồng. Nó không chịu được “bóng rợp Si Mê” của rừng Vô Minh, mà phải có ánh sáng của “Mặt Trời Trí Tuệ”, nó không chịu được nước phèn, nước mặn của “ao Sân Hận, Độc Ác”, mà phải có nước ngọt của “suối Từ Bi”; nó không chịu được xú khí của “đống rác Phiền Não ô trọc”, mà phải có không khí trong sạch của “bầu trời Thanh Tịnh”. Nó không thể sống trên một mảnh đất lồi lõm, nơi cao thấp của “triền núi Bất Bình Đẳng” mà chỉ sống giữa “đồng bằng Bình Đẳng”.
          Nhưng ở đây, chúng ta phải coi chừng trâu bò của anh “chàng trọc phú Tham Lam” thường thả rong ăn phá: để ngăn đón chúng dẫm đạp, ta phải làm một cái “hàng rào Trì Giới”, hay xây một cái “thành Tự Tại”. Ta lại còn phải luôn luôn tìm bắt cho hết những con “sâu Ích Kỷ, Giải Đãi, Tiêu Cực, Nghi Ngờ”; trong công việc này ta cần nhờ sự giúp sức của những con “kiến Lợi Tha, Nhẫn Nhục, Tích Cực, Tinh Tấn” để diệt trừ từ trong trứng những con sâu, con bọ kia.
          Tóm lại, trong việc trồng cây BỒ ĐỀ này, mặc dù phức tạp nhưng có thể chia ra làm hai loại chính: Một loại là bài trừ những ảnh hưởng xấu ở chung quanh gọi là Tu; Một loại là bồi bổ cho cái mầm quý báu của cây BỒ ĐỀ mỗi ngày mỗi lớn mạnh gọi là Dưỡng.
          Hai loại công việc ấy, người trồng cây BỒ ĐỀ không được xem loại nào trọng, loại nào khinh, loại nào cần thiết, loại nào bỏ qua. Tu mà không Dưỡng thì kết quả khó thành, Dưỡng mà không Tu thì kết quả khó toàn vẹn.
          Nhưng chúng ta đừng nên thấy công việc trồng cây BỒ ĐỀ này khó khăn, phức tạp mà ngã lòng, thối chí. Không có công việc gì tốt đẹp, vĩ đại mà không khó khăn. Không có hoa hồng nào là không có gai. Vì sợ gai mà ta không dám hái hoa hồng sao?
          Cây BỒ ĐỀ, một khi nhờ công phu tu dưỡng của ta mà đơm hoa kết trái thì công dụng của nó thật vô cùng lớn lao. Không phải riêng ta mà muôn ngàn người đều được hưởng thụ. Sách đâu không có nói: “Nhất nhân tác phước thiên nhân hưởng; độc thọ khai hoa vạn thọ hương” (Một người làm phước, muôn người được ảnh hưởng; một cây trổ hoa, muôn cây đều được thơm lây).
          Tu Tâm là dùng Công Phu để chuyển hóa cái Tâm Vọng Tưởng Điên Đảo (Sinh, Trụ, Dị, Diệt) trở lại Chính Thường tức Tâm Thanh Tịnh.
         Nhưng Dưỡng Tính là Dưỡng Tính gì? Tất nhiên không phải là tính tình tầm thường có tốt có xấu của chúng ta, cũng không phải tính Thiện mà Thầy Mạnh Tử thường nói. Tính đây là Tính Phật (Phật Tính)!
          Tính Phật ở đâu mà Dưỡng? Xin thưa, nó có sẵn trong mỗi người chúng ta. Phật dạy: “Nhất thiết chúng sinh giai hữu Phật Tính” (Tất cả chúng sinh giai hữu Phật Tính). Song, vì chúng sinh không biết dưỡng Tính Phật của mình, để cho nó “bệnh hoạn, gầy mòn, tiều tuỵ”, nên nó không có sức để phát sinh những “đức tính phi thường” và đưa chúng ta đến quả vị Phật. Vì không biết dưỡng Tính Phật nên từ vô thủy đến giờ, chúng ta bị trầm luân trong biển khổ Sinh Tử, vĩnh kiếp làm chúng sinh.
          Tất cả các vị Thánh Hiền vì biết nuôi dưỡng Tính Phật, diệt trừ Tính Chúng Sinh, nên đã trở thành BỒ TÁT hay PHẬT. Nay nếu như chúng ta không sớm lo dưỡng Tính Phật của mình, thì từ đây về sau, chúng ta vẫn còn quanh quẩn mãi trong nẻo tối Luân Hồi, trôi lăn trong biển khổ Sinh Tử.
         
                                                                                 Thanh Phước   (Sưu tầm)